Mạng lag xảy ra do nhiều nguyên nhân và cách khắc phục cũng khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân đó. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến và cách khắc phục chi tiết, kèm theo mô tả về vị trí bạn có thể kiểm tra/thực hiện:
I. Nguyên nhân và cách khắc phục:
1. Vấn đề từ phía thiết bị của bạn (Máy tính, điện thoại, TV,…):
Nguyên nhân:
Cấu hình máy yếu:
Máy tính hoặc điện thoại có cấu hình quá cũ, không đủ mạnh để xử lý các tác vụ nặng như chơi game, xem video chất lượng cao.
Quá nhiều ứng dụng chạy ngầm:
Các ứng dụng chạy ngầm chiếm dụng tài nguyên hệ thống (CPU, RAM, băng thông mạng).
Phần mềm độc hại:
Virus, malware có thể gây ra tình trạng chậm mạng, lag.
Driver card mạng cũ/lỗi:
Driver (phần mềm điều khiển) của card mạng đã lỗi thời hoặc bị hỏng.
Bộ nhớ cache/cookie đầy:
Lịch sử duyệt web, cache, cookie tích tụ lâu ngày làm trình duyệt web chậm chạp.
Cách khắc phục:
1. Tắt các ứng dụng chạy ngầm:
Windows:
Mở Task Manager (Ctrl + Shift + Esc), chọn tab “Processes” hoặc “Chi tiết”, tìm và tắt các ứng dụng không cần thiết bằng cách nhấn chuột phải và chọn “End Task” hoặc “Kết thúc”.
macOS:
Mở Activity Monitor (trong thư mục Applications/Utilities), chọn tab “CPU” hoặc “Memory”, tìm và tắt các ứng dụng không cần thiết bằng cách chọn ứng dụng và nhấn nút “X” ở góc trên bên trái.
Android/iOS:
Đóng các ứng dụng đang chạy bằng cách vuốt từ dưới lên (hoặc nhấn nút đa nhiệm trên một số thiết bị) và vuốt ứng dụng lên để đóng.
2. Quét virus/malware:
Sử dụng phần mềm diệt virus uy tín để quét và loại bỏ virus, malware. (Ví dụ: Kaspersky, Avast, Bitdefender, Windows Defender).
Vị trí:
Tải và cài đặt phần mềm diệt virus từ trang web chính thức, sau đó chạy quét toàn bộ hệ thống.
3. Cập nhật Driver card mạng:
Windows:
Mở Device Manager (gõ “Device Manager” vào ô tìm kiếm).
Mở rộng mục “Network adapters”.
Nhấn chuột phải vào card mạng của bạn (ví dụ: “Realtek PCIe GbE Family Controller”, “Intel(R) Wireless-AC…”) và chọn “Update driver”.
Chọn “Search automatically for drivers”. Nếu không tìm thấy, bạn có thể tìm driver mới nhất trên trang web của nhà sản xuất card mạng.
macOS:
macOS thường tự động cập nhật driver. Nếu gặp vấn đề, bạn có thể thử cập nhật macOS lên phiên bản mới nhất (System Preferences > Software Update).
4. Xóa bộ nhớ cache/cookie của trình duyệt web:
Chrome:
Vào Settings (biểu tượng ba chấm dọc ở góc trên bên phải) > Privacy and security > Clear browsing data. Chọn “Cached images and files” và “Cookies and other site data”, sau đó nhấn “Clear data”.
Firefox:
Vào Settings (biểu tượng ba gạch ngang ở góc trên bên phải) > Privacy & Security > Clear Data. Chọn “Cookies and Site Data” và “Cached Web Content”, sau đó nhấn “Clear”.
Safari:
Vào Safari > Preferences > Privacy > Manage Website Data. Chọn các website bạn muốn xóa dữ liệu và nhấn “Remove” hoặc “Remove All”.
5. Nâng cấp phần cứng (nếu cần):
Nếu máy tính hoặc điện thoại quá cũ, bạn có thể cân nhắc nâng cấp RAM, ổ cứng (SSD), hoặc thậm chí là thay thế thiết bị mới.
6. Khởi động lại thiết bị:
Đôi khi, việc khởi động lại đơn giản có thể giải quyết nhiều vấn đề.
2. Vấn đề về kết nối Wi-Fi:
Nguyên nhân:
Tín hiệu Wi-Fi yếu:
Khoảng cách quá xa router, vật cản (tường, kim loại) gây suy giảm tín hiệu.
Nhiễu sóng Wi-Fi:
Các thiết bị điện tử khác (lò vi sóng, điện thoại không dây) có thể gây nhiễu sóng Wi-Fi.
Quá nhiều thiết bị kết nối:
Nhiều thiết bị cùng sử dụng Wi-Fi đồng thời làm giảm băng thông cho mỗi thiết bị.
Router Wi-Fi cũ/lỗi:
Router hoạt động không ổn định, phần cứng đã lỗi thời.
Vị trí đặt router không tốt:
Router đặt ở vị trí khuất, bị che chắn.
Cách khắc phục:
1. Kiểm tra cường độ tín hiệu Wi-Fi:
Điện thoại/máy tính:
Xem số vạch sóng Wi-Fi hiển thị trên thiết bị. Nếu số vạch sóng thấp, bạn cần di chuyển lại gần router hơn.
Windows:
Nhấn vào biểu tượng Wi-Fi ở góc dưới bên phải màn hình, xem cường độ tín hiệu hiển thị.
macOS:
Nhấn vào biểu tượng Wi-Fi trên thanh menu, xem cường độ tín hiệu hiển thị. Bạn cũng có thể giữ phím Option và nhấn vào biểu tượng Wi-Fi để xem thông tin chi tiết hơn về tín hiệu.
2. Di chuyển lại gần router:
Nếu tín hiệu Wi-Fi yếu, hãy di chuyển thiết bị của bạn lại gần router hơn để cải thiện kết nối.
3. Tránh vật cản:
Đảm bảo router không bị che chắn bởi tường dày, kim loại, hoặc các vật cản khác.
4. Tắt các thiết bị không sử dụng:
Giảm số lượng thiết bị kết nối Wi-Fi đồng thời để tăng băng thông cho các thiết bị quan trọng.
5. Thay đổi kênh Wi-Fi:
Router Wi-Fi phát sóng trên một kênh cụ thể. Nếu có nhiều router cùng phát trên một kênh, có thể gây nhiễu. Bạn có thể sử dụng các ứng dụng/phần mềm để phân tích kênh Wi-Fi nào ít bị nhiễu nhất và thay đổi kênh trên router.
Ứng dụng trên điện thoại:
WiFi Analyzer (Android), Wi-Fi SweetSpots (iOS).
Phần mềm trên máy tính:
NetSpot (Windows/macOS).
Vị trí thay đổi kênh:
Truy cập vào trang cấu hình router (thường là 192.168.1.1 hoặc 192.168.0.1, xem hướng dẫn của nhà sản xuất router), tìm mục Wireless settings/Wi-Fi settings, và chọn kênh khác.
6. Khởi động lại router:
Tắt router, đợi khoảng 30 giây, sau đó bật lại.
7. Cập nhật firmware router:
Firmware là phần mềm điều khiển router. Cập nhật firmware lên phiên bản mới nhất có thể cải thiện hiệu suất và bảo mật.
Vị trí:
Truy cập vào trang cấu hình router, tìm mục Firmware update hoặc System update, và làm theo hướng dẫn.
8. Đặt lại router về cài đặt gốc:
Nếu các cách trên không hiệu quả, bạn có thể thử đặt lại router về cài đặt gốc. Lưu ý rằng thao tác này sẽ xóa tất cả các cài đặt hiện tại của bạn (tên Wi-Fi, mật khẩu,…).
Vị trí:
Tìm nút Reset trên router (thường là một lỗ nhỏ), dùng que tăm hoặc vật nhọn ấn và giữ nút này trong khoảng 10-15 giây cho đến khi đèn trên router nhấp nháy.
9. Nâng cấp router:
Nếu router đã cũ, bạn có thể cân nhắc nâng cấp lên router mới với công nghệ Wi-Fi hiện đại hơn (ví dụ: Wi-Fi 6) để cải thiện tốc độ và phạm vi phủ sóng.
10.
Sử dụng bộ khuếch đại Wi-Fi (Wi-Fi repeater/extender):
Nếu nhà bạn rộng và tín hiệu Wi-Fi không phủ sóng hết, bạn có thể sử dụng bộ khuếch đại Wi-Fi để mở rộng phạm vi phủ sóng.
Vị trí:
Đặt bộ khuếch đại Wi-Fi ở vị trí giữa router chính và khu vực có tín hiệu yếu.
3. Vấn đề từ phía nhà cung cấp dịch vụ Internet (ISP):
Nguyên nhân:
Đường truyền bị nghẽn:
Vào giờ cao điểm, nhiều người cùng sử dụng Internet có thể gây ra tình trạng nghẽn mạng.
Sự cố kỹ thuật:
ISP có thể gặp sự cố kỹ thuật, ảnh hưởng đến chất lượng đường truyền.
Gói cước không đủ băng thông:
Gói cước Internet bạn đang sử dụng có thể không đủ băng thông cho nhu cầu sử dụng của bạn.
Đứt cáp quang:
Đặc biệt là cáp quang biển, gây ảnh hưởng lớn đến tốc độ Internet quốc tế.
Cách khắc phục:
1. Kiểm tra tốc độ Internet:
Sử dụng các trang web hoặc ứng dụng đo tốc độ Internet (ví dụ: Speedtest.net, Fast.com) để kiểm tra tốc độ Internet thực tế.
2. Liên hệ với ISP:
Nếu tốc độ Internet thấp hơn nhiều so với cam kết trong hợp đồng, hoặc bạn gặp sự cố mất mạng thường xuyên, hãy liên hệ với ISP để được hỗ trợ.
3. Nâng cấp gói cước:
Nếu gói cước hiện tại không đủ băng thông, bạn có thể cân nhắc nâng cấp lên gói cước cao hơn.
4. Kiểm tra thông tin về sự cố đứt cáp quang:
Thường xuyên theo dõi thông tin trên báo chí hoặc trang web của ISP để biết về các sự cố đứt cáp quang và thời gian khắc phục dự kiến.
5. Sử dụng VPN (Virtual Private Network):
Trong một số trường hợp, VPN có thể giúp cải thiện tốc độ Internet bằng cách định tuyến lưu lượng truy cập của bạn qua một máy chủ khác. Tuy nhiên, cần lựa chọn VPN uy tín và có máy chủ đặt gần vị trí của bạn để đảm bảo tốc độ tốt.
4. Vấn đề từ phía máy chủ/website bạn đang truy cập:
Nguyên nhân:
Máy chủ quá tải:
Máy chủ của website hoặc game bạn đang truy cập có thể bị quá tải do có quá nhiều người truy cập cùng lúc.
Sự cố kỹ thuật:
Máy chủ có thể gặp sự cố kỹ thuật, ảnh hưởng đến tốc độ truy cập.
Khoảng cách địa lý:
Nếu máy chủ đặt ở vị trí địa lý quá xa, tốc độ truy cập có thể chậm.
Cách khắc phục:
1. Kiểm tra trạng thái máy chủ:
Một số website hoặc game có trang web hoặc kênh thông tin để thông báo về trạng thái máy chủ. Hãy kiểm tra xem máy chủ có đang gặp sự cố gì không.
2. Thử truy cập lại sau:
Nếu máy chủ quá tải, hãy thử truy cập lại sau một khoảng thời gian.
3. Sử dụng CDN (Content Delivery Network):
CDN là một mạng lưới các máy chủ phân tán trên toàn thế giới. Nếu website sử dụng CDN, dữ liệu sẽ được lưu trữ trên các máy chủ gần vị trí của bạn, giúp tăng tốc độ truy cập. (Người dùng cuối không trực tiếp can thiệp vào vấn đề này, nó thuộc về quản trị website).
Lưu ý quan trọng:
Trước khi thực hiện bất kỳ thay đổi nào trên router hoặc hệ thống, hãy đảm bảo bạn đã hiểu rõ các bước thực hiện và sao lưu các cài đặt quan trọng (nếu có thể).
Nếu bạn không chắc chắn về cách thực hiện một bước nào đó, hãy tìm kiếm hướng dẫn chi tiết trên Internet hoặc liên hệ với chuyên gia để được hỗ trợ.
Kiên nhẫn và thử từng bước một để xác định nguyên nhân gây ra tình trạng lag và tìm ra giải pháp phù hợp.
Chúc bạn khắc phục thành công!
https://docs.astro.columbia.edu/search?q=https://cisnet.edu.vn