Bệnh nổi mề đay da tình trạng phản ứng của các mao mạch dưới da, niêm mạc trước các tác nhân gây dị ứng bên trong hoặc bên ngoài cơ thể, gây nên hiện tượng phù tại chỗ, làm da bị phồng lên, kèm theo triệu chứng ngứa ngáy khó chịu. Tình trạngnổi mề đaycó thể xuất hiện tại một vùng da, niêm mạc trên cơ thể hoặc xuất hiện cùng lúc ở nhiều khu vực khác nhau. Đây không phải là căn bệnh đe dọa đến tính mạng con người nhưng sẽ gây ra sự khó chịu và để lại những vết sẹo mất thẩm mỹ nếu không được chữa trị dứt điểm.
Bạn đang xem: Nổi mề đay: nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết và cách xử lý
Triệu chứng nổi mề đay thường gặp
Ở mỗi giai đoạn, nổi mề đay mẩn ngứa có triệu chứng nặng, nhẹ khác nhau. Nhưng nhìn chung bệnh có những dấu hiệu sau đây:
Nổi mẩn đỏ, sần phù: Trên da người bệnh có nhiều nốt mẩn tập trung hoặc nằm rải rác khắp cơ thể. Các nốt có nhiều kích thước khác nhau, tạo thành từng mảng. Lúc đầu nốt đỏ chỉ mọc ở một vùng, sau đó lan ra toàn thân.
Ngứa:Vùng da nổi nốt mề đay ngứa ngáy khó chịu, càng gãi càng ngứa kèm theo nóng rát. Cơn ngứa dữ dội hơn khi về đêm và chiều tối.
Triệu chứng khác:Mệt mỏi, tiêu chảy, xuất hiện mụn nước, sưng phù ở môi, mắt, tụt huyết áp, rối loạn nhịp tim…
Một số bệnh nhân có hiện tượng da vẽ nổi kèm theo rát ngứa.
Nguyên nhân nổi mề đay
Tình trạng nổi mề đay thường xảy ra do các nguyên nhân sau:
Do dị ứng thức ăn: Bệnh có thể xuất hiện vì cơ thể dị ứng với thành phần của một số loại thực phẩm như trứng, sữa, đậu phộng….
Do dị ứng thuốc: Một số người bị nổi mề đay do mẫn cảm với một số thành phần thuốc như aspirin, thuốc kháng sinh, ibuprofen…
Do côn trùng cắn: Nguyên nhân nổi mề đay có thể do lọc độc của côn trùng (ong, nhện, rết…) có thể là tác nhân mà ít ai ngờ.
Do dị ứng với hóa mỹ phẩm: Sử dụng mỹ phẩm không rõ thành phần và nguồn gốc, tiếp xúc với hóa chất thường xuyên... làm tăng nguy cơ bị nổi mề đay mẩn ngứa.
Do di truyền: Trong gia đình có người mắc bệnh thì tỷ lệ thế hệ sau bị bệnh thường cao gấp 2 lần so với người bình thường.
Nguyên nhân nổi mề đay do bệnh lý: Lupus ban đỏ, bệnh tuyến giáp tự miễn, cryoglobulinemia…. Gây ra sự rối loạn trong nội tiết và giảm khả năng miễn dịch của cơ thể.
Cách phòng ngừa bệnh
Người có cơ địa dị ứng với các chất trong phấn rôm, xà bông tắm, hải sản,... không nên tiếp xúc với các yếu tố gây dị ứng;
Người bị nổi mề đay do lạnh cần giữ ấm khi thời tiết chuyển mùa từ nóng sang lạnh. Nếu bị dị ứng thời tiết, bệnh nhân nên tránh tiếp xúc với phấn hoa, bụi bẩn và vệ sinh môi trường sống sạch sẽ;
Tránh mặc quần áo làm từ những loại vải dễ gây kích ứng da như len, bố, da lộn,... Đồng thời, không mặc đồ quá chật để tránh tình trạng quần áo cọ xát vào da gây kích ứng tại chỗ;
Giữ vệ sinh cơ thể sạch sẽ, hạn chế sự xâm nhập của các loại ký sinh trùng như chấy rận, bọ chét, mạt nhà,...
Hạn chế sinh hoạt trong các môi trường có độ ẩm không khí thấp vì dễ khiến da khô, kích ứng, tái phát bệnh da dị ứng theo mùa;
Người bị nổi mề đay sau khi sử dụng các loại thuốc điều trị như thuốc kháng sinh, thuốc an thần, thuốc đau nhức xương khớp,... nên hỏi ý kiến bác sĩ để được tư vấn thay đổi loại thuốc, tránh nguy cơ dị ứng, mẩn ngứa sau này;
Thường xuyên vận động, tập thể dục thể thao để tăng cường tuần hoàn máu, tăng sức đề kháng cho cơ thể, giảm nguy cơ mắc bệnh;
Giữ tinh thần thoải mái, ngủ đủ giấc nếu nguyên nhân nổi mề đay là do stress;
Bổ sung thêm các thực phẩm giải nhiệt như đậu phụ, bí đao, củ cải, mướp đắng,... và các loại nước ép cà rốt, cam, mật ong, bưởi,...;
Khi bị nổi mề đay lần đầu, nên đi khám bác sĩ chuyên khoa da liễu để được chẩn đoán, có phương hướng điều trị kịp thời, hiệu quả, loại trừ nguyên nhân để tránh tái phát.
Tham vấn y khoa: Bác sĩ Nguyễn Thường Hanh · Nội khoa - Nội tổng quát · Bệnh Viện Đa Khoa Tỉnh Bắc Ninh
Nổi mề đay (hay mày đay) thường đi kèm với cảm giác ngứa ngáy, khó chịu, đôi khi gây phù ở dưới da hay mô kẽ. Khoảng 20% dân số từng gặp phải tình trạng này một lần trong đời.
Xem thêm: Váy đầm cho người trung niên u50, váy đầm tuổi trung niên giá tốt t02/2023
Tìm hiểu chung
Bệnh nổi mề đay là gì?
Nổi mề đay ngứa (hay mày đay) là một bệnh lý ngoài da, đặc trưng bởi sự xuất hiện nhanh các vùng phồng rộp, phù nề với nhiều hình dạng và kích thước khác nhau, thường có quầng đỏ bao quanh. Người bệnh khi nổi mề đay khắp người hay có cảm giác ngứa, nóng rát, châm chích và các biểu hiện này thường tự hết trong vòng 24 giờ. Tuy nhiên, đôi khi tình trạng này kéo dài trong vài ngày hoặc lâu hơn.
Bất kỳ ai cũng đều có khả năng bị nổi mề đay, phù mạch hay cả hai. Trong đó, tình trạng nổi mề đay thường phổ biến hơn. Những người có cơ địa mẫn cảm, dễ phản ứng với nhiều tác nhân gây dị ứng khác nhau có thể bị nổi mề đay liên tục.
Phân loại mề đay
Dựa theo thời gian tồn tại các triệu chứng mà tình trạng nổi mề đay được chia thành:
Mề đay cấp tính: thời gian kéo dài dưới 6 tuần, các dấu hiệu thường biến mất sau vài giờ đến vài ngày. Mề đay mạn tính: thời gian kéo dài hơn 6 tuần, các tổn thương trên da xuất hiện hàng ngày hoặc tái phát theo từng đợt.Người bị nổi mề đay mạn tính có thể ở dạng tự phát hoặc cảm ứng. Một số người tồn tại cả hai dạng này cùng lúc. Trong đó, ngứa nổi mề đay cảm ứng là tình trạng bị nổi mề đay khi có một tác nhân gây ra phản ứng quá mẫn ở người bệnh (dị ứng nổi mề đay), bao gồm:
Triệu chứng và dấu hiệu nổi mề đay (mày đay)
Hình ảnh nổi mề đay trên một vùng da
Hiện tượng dị ứng nổi mề đay có những biểu hiện khác nhau ở từng người và từng trường hợp. Hình ảnh nổi mề day có thể khiến bạn lo lắng nhiều hơn khi chúng xuất hiện. Những dấu hiệu nổi mề đay dễ nhận biết bao gồm:
Có các nốt hay mảng sần, phồng rộp, màu đỏ hay sưng lên trên bề mặt da Điểm giữa các mảng mề đay chuyển sang màu trắng khi dùng tay nhấn vào Có cảm giác ngứa ngáy, khó chịu trên da Phù mạch (sưng nề vùng hạ bì hay các lớp dưới da)Hình thái và kích thước mày đay cũng rất đa dạng, có thể nhỏ hoặc lớn, có khi hình cung, hình tròn hay mảng lớn trông như bản đồ.
Khi nào bạn nên gặp bác sĩ?
Nếu nhận thấy có các dấu hiệu sau, bạn nên đến gặp bác sĩ ngay:
Các triệu chứng nổi mề đay không cải thiện sau 2 ngày Cảm thấy lo lắng về tình trạng mề đay ở con mình Các mảng mày đay lan rộng Mề đay liên tục tái phát (có thể do bạn bị dị ứng với một tác nhân nào đó) Cảm thấy hơi sốt hoặc không khỏe Có dấu hiệu bị sưng phù ở dưới da (bị phù mạch)Trường hợp có các biểu hiện lâm sàng dưới đây, bạn cần đến ngay cơ sở y tế gần nhất hoặc gọi đến số cấp cứu 115:
Khó thở Khó nuốt Choáng váng hay ngất xỉu Buồn nôn hay nôn mửa Nhịp tim tăng nhanh Hiện tượng sưng phù xuất hiện nhanh chóng và nghiêm trọng ở mặt, miệng hay cổ họng
Đó có thể là những dấu hiệu cho thấy người bệnh đang có phản ứng dị ứng nghiêm trọng, như sốc phản vệ.
Nguyên nhân nổi mề đay (mày đay) là gì?
Những chất gây dị ứng có thể khiến bạn bị ngứa nổi mề đay toàn thân. Khi xâm nhập vào cơ thể, chúng sẽ kích thích hệ thống miễn dịch phản ứng lại bằng cách giải phóng hàng loạt các hoạt chất, trong đó có histamin. Histamin là một chất được tạo ra từ các tế bào mast và những tế bào miễn dịch khác (như bạch cầu ái toan, bạch cầu ái kiềm…) để loại bỏ tác động của tác nhân gây dị ứng. Tuy nhiên, cơ thể lại phản ứng lại với lượng histamin này bằng cách tạo ra phản ứng dị ứng, dẫn đến nổi mề đay và sưng.
Vì vậy, nhìn chung những nguyên nhân nổi mề đay gồm:
Những dị nguyên trong không khí, như phấn hoa từ cây cối, bào tử nấm hay vảy da động vật Bị côn trùng đốt Thân nhiệt thay đổi do nhiệt độ xung quanh nóng hay lạnh hơn bình thường hoặc sau khi hoạt động thể chất Dị ứng với các chất liệu khác nhau, như dị ứng với cao su hay một số chất tẩy rửa Mắc phải các bệnh tự miễnTrường hợp mề đay mạn tính thường không xác định được nguyên nhân cơ bản gây ra tình trạng này.
Chẩn đoán và điều trị
Chẩn đoán xác định nổi mề đay (mày đay)
Bác sĩ sẽ dựa vào các biểu hiện lâm sàng nhìn thấy và hỏi về tiền sử bệnh cũng như tìm hiểu việc bạn có tiếp xúc với các chất lạ gần đây hay không. Họ cũng xem xét khả năng dị ứng liên quan đến các bệnh lý khác, như chàm, viêm mạch dị ứng, hen phế quản…
Xét nghiệm lấy da (skin prick test), xét nghiệm hấp phụ dị nguyên gắn phóng xạ (RAST) hay xét nghiệm miễn dịch huỳnh quang CAP có thể được thực hiện để tìm kiếm tác nhân gây dị ứng khi nghi ngờ bị dị ứng thuốc hoặc thực phẩm trong các trường hợp nổi mề đay cấp.
Ở những người bị nổi mề đay tự phát mạn tính, bác sĩ có thể yêu cầu làm xét nghiệm máu và xét nghiệm protein phản ứng C (CRP) hoặc một số xét nghiệm khác nếu nghi ngờ có liên quan đến một bệnh lý khác.
Điều trị nổi mề đay (mày đay)
Điều trị theo phương pháp tự nhiên
Bị nổi mề đay phải làm sao? Nếu chỉ bị nổi mề đay nhẹ, bạn có thể không cần điều trị mà cứ để chúng tự hết.
Khi biết được các yếu tố gây bệnh hoặc làm cho các triệu chứng nặng thêm, bạn cần tránh tránh tiếp xúc hoặc loại bỏ chúng ngay. Ngưng dùng thuốc hoặc ăn thực phẩm khiến mày đay xuất hiện. Thay đổi chỗ ở hay nghề nghiệp nếu ở đó có các dị nguyên làm nổi mề đay. Tránh để nhiệt độ cơ thể thay đổi đột ngột hay tránh tiếp xúc với ánh nắng mặt trời…Điều trị theo thuốc
Để điều trị triệu chứng nổi mề đay, bác sĩ thường chỉ định một số thuốc giúp chữa trị mề đay như
Corticosteroid Trường hợp mày đay mạn tính, người bệnh có thể cần dùng thêm một số loại thuốc cần thiết khác.Biến chứng có thể xảy ra sau khi nổi mề đay
Người bệnh có khả năng gặp phải biến chứng sau:
Sốc phản vệ, một phản ứng dị ứng toàn thân đe dọa đến tính mạng Sưng trong cổ họng, có khả năng gây tắc nghẽn đường thở và đe dọa tính mạng.Phòng ngừa nổi mề đay
Không có cách nào giúp phòng ngừa bệnh khởi phát ở lần đầu tiên. Thế nhưng, những người có cơ địa dễ bị dị ứng và có tiền sử nổi mề đay (có thể kèm theo phù mạch) cần cố gắng xác định được tác nhân gây dị ứng để tránh tối đa việc tiếp xúc với chúng.
Trong khi bùng phát một đợt mề đay cấp, bạn nên:
Mặc quần áo thoải mái, Tránh gây kích ứng vùng da bị ảnh hưởng. Đồng thời, hãy tránh tiếp xúc với những tác nhân có khả năng kích ứng làm triệu chứng nặng thêm như tắm nước nóng hoặc lạnh, uống bia rượu, xúc động mạnh, hoạt động gắng sức.Một số câu hỏi thường gặp về bệnh mề đay
Bệnh mề đay có nguy hiểm không?
Người bệnh mề đay còn có thể xuất hiện các triệu chứng khác như sưng mạch ở khí quản, vùng họng dẫn tới khó thở, thở gấp, thậm chí nghẹt thở. Mày đay có thể xuất hiện ở đường tiêu hóa, gây đau quặn bụng, nôn ói, tiêu chảy.
Khi mề đay xảy ra ở tổ chức não, dễ gây phù nề não, rất nguy hiểm. Bệnh cũng có thể gây giãn mạch nhanh, đột ngột làm tụt huyết áp, gây choáng váng. Trong những trường hợp đặc biệt, nếu không được cấp cứu kịp thời, có thể tính mạng bệnh nhân sẽ bị đe dọa. Một số trường hợp sử dụng thuốc đã bị sốc phản vệ và tử vong.
Bệnh mề đay có lây không?
Mề đay không phải là bệnh truyền nhiễm. Nổi mề đay có thể tái phát nhiều lần ở các bệnh nhân nhưng không thể lây nhiễm từ người này sang người khác. Trường hợp nhiều người trong gia đình cùng mắc bệnh có thể do vấn đề di truyền khiến cơ thể nhạy cảm hơn với các yếu tố gây dị ứng hoặc cùng sống trong một môi trường có các yếu tố gây dị ứng,…
Bệnh mề đay có thể kiểm soát nếu bạn biết cách ngăn ngừa và điều trị đúng cách. Hy vọng bạn đọc có thêm thông tin về bệnh mề đay và cách ứng phó với bệnh qua bài viết trên!
