An cung ngưu hoàng hoàn là một trong những loại thuốc quý của y học cổ truyền. Tuy nhiên, sử dụng không đúng, hàng không đảm bảo sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe.
Bệnh nhân sốc mất máu sau dùng An cung được điều trị tại Bệnh viện Đa khoa Phú Thọ - Ảnh: BVCC
Thiếu kiến thức và sử dụng tùy tiện
Bác sĩ Hoàng Khánh Toàn, nguyên chủ nhiệm khoa y học cổ truyền, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, cho biết gần 20 năm nay, khi bệnh lý tai biến mạch máu não (thuộc phạm vi chứng trúng phong của y học cổ truyền) có xu hướng gia tăng, diễn biến phức tạp, nhu cầu tìm hiểu và sử dụng các đông dược thành phẩm trở nên hết sức cần thiết.
Nhiều chế phẩm trị liệu trúng phong do các công ty dược phẩm Trung Quốc, Hàn Quốc… sản xuất có nguồn gốc từ các bài thuốc cổ phương đã có mặt trên thị trường đông dược bằng nhiều con đường khác nhau, trong đó loại thuốc được quảng bá rộng rãi và bán với giá khá đắt là An cung ngưu hoàng hoàn.
Bạn đang xem: Tác dụng của an cung ngưu hoàng hoàn
Tuy nhiên, trên thực tế lâm sàng, vì nhiều lý do khác nhau, việc nắm vững công dụng, chỉ định và cách dùng cụ thể chế phẩm này vẫn còn không ít khiếm khuyết.
Có người cho rằng cứ đột quỵ là dùng An cung ngưu hoàng hoàn,thậm chí có nhiều trình dược viên đã khuyên những người cao tuổi và những bệnh nhân có nguy cơ tai biến mạch máu nãonên uống An cung định kỳ như một thứ "thần dược" để dự phòng biến chứng một cách thiếu kiến thức và tùy tiện vì mục đích lợi nhuận.
"Đặc biệt, trên thị trường hiện nay có khá nhiều loại An cung khác nhau, nguồn gốc phức tạp, thật giả lẫn lộn và giá cả cũng hết sức đa dạng, thậm chí có nơi bán "chui" với giá đắt. Tình trạng mua phải của "rởm" để rồi lâm vào tình trạng "tiền mất tật mang" không phải là hiếm", ông Toàn nhấn mạnh.
Vậy nên, khi có nhu cầu sử dụng, người tiêu dùng nên mua An cung ngưu hoàng hoàn ở những cơ sở kinh doanh có đủ giấy tờ và tư cách pháp nhân. Trên thực tế hiện nay nhiều loại An cung là hàng trôi nổi, không rõ nguồn gốc và xuất xứ.
Dùng như thế nào cho thích hợp?
Bác sĩ Nguyễn Xuân Hướng, nguyên chủ tịch Hội Đông y Việt Nam, phân tích bài thuốc An cung ngưu hoàng hoàn vốn của Ngô Đường (Ngô Cúc Thông) đời nhà Thanh, được in trong cuốn sách Ôn bệnh điều biện,sau này được in trong Trung Dược đại tự điển.
Bài thuốc được tán bột, làm viên hoàn mật, mỗi viên 5g, người lớn ngày uống 2 lần mỗi lần 1 viên, trẻ em tùy theo tuổi, dùng theo hướng dẫn của thầy thuốc, có công dụng: thanh nhiệt, giải độc, khái khiếu, trấn kinh, an thần.
Dùng để điều trị: bệnh nhiệt hãm ở tâm bào lạc (màng tim); bệnh nhân sốt cao, tay chân lạnh, co giật, nói nhảm; trẻ em do sốt cao lên cơnco giật, đông y gọi là cấp kinh phong. Hiện thuốc được chế theo quy mô công nghiệp.
"Hiện nay một số người cao tuổi mua loại thuốc này để phòng khi huyết áp cao xuất huyết não thì uống, nhưng vì thuốc có hạn sử dụng, nhiều người không biết đã để quá hạn, phải bỏ đi lãng phí một số tiền lớn" - ông Hướng cho biết.
Hơn nữa, thực tế không phải cứ tai biến là dùng. Chỉ nên dùng An cung ngưu hoàng hoàn khi có các triệu chứng nói trên. Đối với người xuất huyết não trong trường hợp do gan nóng, hoặc do huyết nhiệt dẫn đến tâm hỏa, cao huyết áp, xuất huyết não dùng có kết quả tốt, còn đối với các trường hợp xuất huyết não do nguyên nhân khác thì dùng không có kết quả.
"Chúng tôi đã hướng dẫn cho 13 bệnh nhân xuất huyết não dùng, theo yêu cầu của gia đình, chỉ có 3 bệnh nhân sống, 2 trường hợp do quá trình uống rượu dẫn đến cao huyết áp, 1 trường hợp do uống rượu say bị tai nạn giao thông hôn mê (không có chấn thương sọ não) sau khi uống 2 ngày bệnh nhân tỉnh lại, còn 10 trường hợp khác không có hiệu quả, hoặc tử vong, hoặc như những bệnh nhân không dùng An cung ngưu hoàng hoàn"- bác sĩ Hướng cho biết thêm.
Người cao tuổi dùng An cung như thế nào cho thích hợp? Bác sĩ Hướng khuyên: người do uống nhiều rượu, gan nóng, người huyết nhiệt, tâm hỏa dẫn đến cao huyết áp thì dùng.
"Theo tài liệu của Trung Quốc, bài thuốc này có thể điều trị một số chứng bệnh khác như: viêm màng não, viêm não B, lỵ nhiễm độc, viêm phổi nhiễm độc, sốt do bại liệt, viêm gan thể độc tính, hôn mê gan của trẻ em. Nhưng chúng tôi chưa có điều kiện dùng cho bệnh nhân trong những trường hợp này" - bác sĩ Hướng nói.
"Như vậy, viên An cung chỉ có một số tác dụng như đã trình bày ở trên, còn xuất huyết não dùng thì chỉ có hai nguyên nhân cụ thể nêu trên. Còn để đề phòng xuất huyết não thì chưa có một công trình khoa học nào tổng kết một cách đầy đủ mà chỉ là lời đồn thổi.
Chúng tôi cũng có gặp một vài giáo sư Trung y Trung Quốc, họ cũng trả lời: "Chưa có kinh nghiệm trong trường hợp này". Tục ngữ có câu "Có bệnh thì vái tứ phương", nhưng phải tìm đúng thầy, đúng thuốc. Xin đừng nghe lời đồn đại mà tiền mất tật mang" - ông Hướng nhấn mạnh.
Xem thêm: Đèn Năng Lượng Mặt Trời 10W, Đèn Pha Năng Lượng Mặt Trời 10W Phl
Tìm thấy lời giải cho bức tranh thứ sáu trên tường cung An Định
Câu chuyện bí ẩn của bộ tranh tường trong cung An Định vẫn bỏ ngỏ vì mãi vẫn chưa tìm ra câu trả lời. Sau hơn 100 năm tồn tại, lời giải đã được tìm thấy nhờ vào kỳ công của một chàng trai trẻ yêu di sản.
Người bệnh tuyệt đối không tự ý uống thuốc An cung ngưu hoàng hoàn mà phải có chỉ định của bác sĩ y học cổ truyền. Nếu tự ý dùng, không đúng càng nguy hiểm hơn.Lâunay An cung ngưu hoàng hoàn được nhiều người truyền miệng coi như “thần dược” nên được nhiều gia đình đã mua dự trữ phòng khi có người thân bị tai biến mạch máu não. Tuy nhiên, theo bác sĩ dù là thuốc Đông y, thì vẫn cần có sự chỉ định của bác sĩ, dùng sai rất nguy hiểm.
Khoa Hồi sức tích cực, Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội) từng gặp nhiều bệnh nhân bị tai biến mạch máu não không qua khỏi, hoặc để lại di chứng nặng nề do uống An cung ngưu hoàng hoàn. TS Nguyễn Gia Bình-Trưởng khoa Khoa Hồi sức tích cực, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, đây là những bệnh nhân bị xuất huyết não, được người nhà cho uống thuốc An cung ngưu hoàng hoàn trước khi nhập viện. Hậu quả là máu chảy ồ ạt, bác sĩ cũng không thể cứu được người bệnh. Trường hợp cứu được thì di chứng để lại rất nặng nề.
An cung ngưu hoàng hoàn vốn là bài thuốc y học cổ truyền có từ lâu của Trung Quốc, có các vị chính như: sừng tê giác, sỏi mật bò, xạ hương. Tuy nhiên, hiện nay, sừng tê giác đã được thay bằng sừng trâu; sỏi mật bò tự nhiên hầu như không có nên thay bằng sỏi nhân tạo. Xạ hương cũng có nhiều loại: tự nhiên hoặc tổng hợp. Bài thuốc này cũng gồm có cả các thành phần như: hùng hoàng, chu sa, xạ hương... Đây đều là các dược liệu có độc tính và khi dùng phải có sự kiểm soát chặt chẽ về liều dùng, đường dùng, người dùng và phải có sự tư vấn của bác sĩ Đông y.
Thuốc có tên An cung ngưu hoàng hoàn lưu hành trên thị trường Việt Nam có nhiều nguồn gốc Trung Quốc, Hàn Quốc, Triều Tiên... được nhập khẩu vào Việt Nam qua đường phi mậu dịch hoặc qua đường chính thức. Hiện nay 4 thuốc đã được Bộ Y tế cấp số đăng ký.
TheoHướng dẫn sử dụng thuốc An cung ngưu hoàng hoàn, Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế), đây là các thuốc Đông y có thành phần gồm các vị dược liệu và phải được sử dụng, kê đơn của các thầy thuốc Đông y.Hướng dẫn nàychỉ định An cung ngưu hoàng hoàndùng cho các trường hợp sốt cao co giật, hôn mê, mê sảng; hôn mê do trúng phong (viêm não, viêm màng não, xuất huyết não thể bế chứng: có sốt cao, huyết áp tăng,…).An cung ngưu hoàng hoàn có công năng thanh nhiệt, giải độc, chấn kinh, khai khiếu.Chống chỉ định: Tai biến mạch máu não, viêm não thể thoát chứng và thể chảy máu vào não thất của tai biến mạch máu não, người thể hàn, dương hư, tỳ vị hư hàn; phụ nữ có thai; người suy giảm chức năng gan, thận.Thận trọng ở bệnh nhân có tình trạng dị ứng với bất cứ thành phần nào của thuốc.Hướng dẫn cũng nói rõ vềcách dùng và liều dùng:- Thuốc được dùng đường uống, cần phải dùng thuốc theo đơn, đúng chỉ định và dưới sự giám sát chặt chẽ của bác sĩ y học cổ truyền hoặc thầy thuốc Đông y.- Người lớn: 1 viên hoàn, 1 lần mỗi ngày- Trẻ em dưới 3 tuổi: dung 1/4 viên hoàn, 1 lần một ngày;- Trẻ từ 4-6 tuổi: 1/2 viên hoàn, 1 lần một ngày
Liệu trình điều trị: 3 ngày liên tục, có thể dùng 5 ngày. Nên nhai viên thuốc hoặc uống từng phần nhỏ.Trong trường hợp bệnh nhân bị bất tỉnh do sốt cao, hôn mê, có thể dùng thuốc qua đường nuôi dưỡng bằng ống xông dạ dày.Đồng thời hướng dẫn cũng nói rõ vềtương tác thuốc:Nếu đang sử dụng các loại thuốc tân dược, cần uống xa các lần uống thuốc tân dược để tránh khả năng có thể gây tương tác giữa các thuốc với nhau. Khi dùng thuốc nên có chế độ ăn uống hợp lý, tránh các thức ăn chua cay hoặc có nhiều chất béo vì có thể làm sinh nội nhiệt và nhiều đờm.Các chuyên gia lưu ý, An cung ngưu hoàng hoàn trên thị trường có nhiều loại, chất lượng cũng khác nhau. Ngay ở Trung Quốc cũng có nhiều cơ sở sản xuất và chất lượng là không giống nhau. Do thuốc nổi tiếng, giá trị lớn nên hàng giả, hàng kém chất lượng nhiều. Vì thế, người dân tránh mua hàng trôi nổi, không rõ nguồn gốc, và phải có nhãn phụ tiếng Việt.
Người bệnh tuyệt đối không tự ý uống thuốc An cung ngưu hoàng hoàn mà phải có chỉ định của bác sĩ y học cổ truyền. Nếu tự ý dùng, không đúng càng nguy hiểm hơn.
| Cục Quản lý Dược cho biết: Theo Dược điển Trung Quốc 2010, thuốc An cung ngưu hoàng hoàn có thành phần công thức như sau:Công thức cho viên hoàn 3 g:- Ngưu hoàng: 100 g- Thủy ngưu giác: 200 g- Xạ hương hoặc Xạ hương nhân tạo: 25 g- Trân châu: 50 g- Chu sa : 100 g- Hùng hoàng : 100 g- Hoàng liên: 100 g- Hoàng cầm: 100 g- Chi tử: 100 g- Uất kim: 100 g- Băng phiến: 25 g- Mật ong tinh luyện vừa đủ. |
